De 12 hersenzenuwen

Deze 12 craniale zenuwen verbinden de grote hersenen met zintuigcellen en effectoren in hoofd, hals en bovenlichaam.

I.  Reukzenuw (sensorisch): ze is uitsluitend sensibel en bestaat uit gebundelde uitlopers van de zintuigcellen in het reukepitheel

II. Oogzenuw (sensorisch): de plaats waar de nervus opticus het oog verlaat bevindt zich geen netvlies, dit wordt de blinde vlek genoemd

III. Oogbewegingszenuw (motorisch): = nervus oculomotorius. Een van de zenuwen die de uitwendige oogspieren verzorgen welke het oog laten bewegen. Deze zenuw verzorgt vier van de zes uitwendige oogspieren: m. rectus superior (omhoog kijken), m. rectus inferior (omlaag kijken), m. rectus medialis (naar binnen kijken) en de m. obliquus inferior (omhoog kijken en rotatie van het oog). Met deze zenuw lopen ook zenuwvezels uit de zogenaamde kern van Edinger-Westphal mee die de inwendige oogspieren van de pupil en de ooglens aansturen.

IV. Katrolzenuw (motorisch): zenuw die de musculus obliquus superior verzorgt (heeft een complexe invloed op de bewegingen van het oog, o.a. naar beneden kijken en het laten roteren van het oog om de lengte-as)

V. Trigeminale zenuw (sensorisch en motorisch, dus gemengd):verzorgt het gevoel van het gelaat en de kauwspieren. Deze splitst zich in drie takken: n. ophtalmicus, n. maxillaris en n. mandibularis

VI. Abducenszenuw (motorisch): de zenuw die de musculus rectus lateralis verzorgt. Dit is de oogspier die het oog naar lateraal (naar buiten) laat bewegen oftewel abduceert.

VII. Gezichtszenuw (motorisch):verzorgt de gelaatsspieren (mimiek) en de smaaksensatie van het voorste 2/3 deel van de tong

VIII. Auditief-vestibulaire zenuw (sensorisch): ook wel n. statoacusticus genoemd). Verzorgt gehoor en evenwicht

IX. Tongkeelholte zenuw (gemengd):

Verzorgt de smaaksensatie van het achterste 1/3 deel van de tong en stuurt spieren in de keel aan.

X. Vaguszenuw (gemengd): heeft uitgebreide functionaliteit in het hele lichaam. Bestuurt o.a. spieren in hals en borst en beïnvloedt hartslag en bloeddruk (flauwvallen) en spijsverteringsstelsel

XI. Bijkomstige zenuw (motorisch): stuurt enkele halsspieren aan. Deze zenuw is niet helemaal echt een hersenzenuw omdat hij ontspringt uit het ruggemerg in de hals, maar omdat hij omhoog loopt en de schedel verlaat samen met n.IX en n.X werd/wordt hij toch tot de hersenzenuwen gerekend

XII. Tongzenuw (motorisch): verzorgt de tongspieren en enkele halsspieren